İster evrim teorisine inanın, ister “yoktan varoluşçu” görüşü benimsemiş olun, insanoğlunun bir türlü vazgeçemediği bazı içgüdüsel zevkleri var. Bunlardan biri de  dövüşenleri seyretmek. Horozları, köpekleri, boğaları birbirleri ile dövüştürüp kanlar içinde kalan, bazen de canlarından olan hayvanları seyretmekten ne zevk alınır, anlayabilmiş değilim.

Kuyucak deve güreşleri şenliği

Aydın’ın Kuyucak ilçesinde de her yıl resmi zevatın da iştirakiyle deve güreşleri şenliği düzenlenir. İstiklal marşı ve dualarla başlayan bu yılki güreşlerde, kural ihlali yapıldığı iddiasıyla develerin yanı sıra, sahada  eve sahipleri, tribünlerde de develerin taraftarları birbirine girmiş. Kural ihlalini kim yapmış?  Ellerinde tuttukları ipleriyle hayvanlarını yönlendiren deve sahipleri mi? Yoksa sırtlarındaki süslü püslü mahveleri altında birbirlerine saldıran zavallı develer mi? Haberden pek anlaşılmıyor.

Barış yapma savaş

İnternette Kuyucak deve güreşlerine ilişkin haberi okuduğumda aklıma bugün ikinci yılını dolduracak olan Rusya’nın Ukrayna’ya Birleşmiş Milletler Şartı'na ve her türlü hukuk kuralına aykırı saldırılarıyla başlayan savaş geldi. Şimdi, ”deve güreşi ile Rusya-Ukrayna savaşı arasında ne gibi bir ilişki  var?” diye sorabilirsiniz.Başlangıçta en kötümser tahminlerle , en fazla iki hafta sürer denilen savaş 730 gündür bütün vahşetiyle devam ediyor. İşin garip tarafı, tüm dünya sanki deve güreşi izler gibi bu  savaşı seyredip duruyor. Bu savaş nasıl sona erdirilir? Akan kan nasıl durdurulur? Kimsenin umurunda değil. Aksine ABD ve  müttefikleri ellerindeki modası geçmiş silahları verdikleri Ukrayna’nın sırtını sıvazlayarak savaşın uzamasını istiyorlar. Diğer tarafta da Çin, Kuzey Kore ve İran’ın Rusya’ya silah ve mühimmat sattığına ilişkin ciddi iddialar  var. Diplomatik girişimler savaşı sona erdirmek yerine, diğer ülkelerin savaştan olumsuz etkilenmesini önlemeye yoğunlaşmış durumda. Türkiye’nin öncülük ettiği Karadeniz Tahıl koridoru anlaşması böyle bir çabanın ürünü. Maalesef Birleşmiş Milletler de bu umursamazlığa ayak uydurmuş. Gözlerini sadece Gazze’ye çevirmiş,  İsrail’in saldırılarını durdurmaya çalışıyor. Bildiğim kadarıyla Ukrayna-Rusya savaşı aylardır Birleşmiş Milletler’in herhangi bir organında görüşülmüyor. Artık bu savaşta kaç kişi hayatını kaybetti; kaç kişi yaralandı; kimler savaş nedeniyle yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kaldılar konularında doğru dürüst çetelesini tutan da yok. Uluslararası Kızılhaç Komitesi hafta içerisinde yaptığı açıklamada savaşın başladığı Şubat 2022 ayından bu yana 23 bin Ukraynalı’nın akıbetinin belli olmadığını açıkladı. Onlar da öldürülmüş mü, esir mi düşmüş, bir başka ülkeye mi sığınmış belli değil.

John Mearsheimer’in dedikleri çıkıyor

Günümüzün uluslararası ilişkiler alanındaki en önemli realist teorisyenlerden Chicago Üniversitesi siyaset bilimi profesörü John Mearsheimer bu yıl başında konuk olduğu bir webinarda, Rusya-Ukrayna benzeri savaşlarda sonucu belirleyen iki faktörün ülkelerin nüfusları ve ordularındaki top sayısı olduğunu, her iki kategoride de Rusya’nın ezici bir üstünlüğü bulunduğunu, Rusya’nın Ukrayna’ya soktuğu asker sayısının iki yılda 190 binden 480 bine çıktığını, savaşın bu seyriyle Rusya’nın halen işgal ettiği 4 oblasta ilaveten yakında 4 oblastı daha ele geçirebileceğini, sonuçta topraklarının yarıya yakınını kaybetmiş zayıf bir Ukrayna kalacağını öne sürdü. Bu konuşmanın üzerinden bir ay geçmeden Ukrayna daha fazla zayiat vermemek için dört aydır savunduğu Avdiyivka’dan çekilmek zorunda kaldığını açıkladı. Ukrayna Devlet başkanı Zelensky de hafta sonunda katıldığı Münich güvenlik konferansında ellerindeki silah ve mühimmatın Rusya ile savaşı sürdürmek için yetersiz kalmaya başladığını itiraf etti.

Anlaşıldığı kadarıyla zaman sanki savaş meydanlarında olduğu gibi ekonomik alanda da Rusya’nın lehine işliyor. Rusya ekonomisi 2023 yılında Batının onca  yaptırımlarına rağmen, ABD ve Avrupa ortalamasının üzerinde yüzde 3.6 oranında büyüdü. Rusya kısa sürede Batı'nın boykot ettiği doğal gazını satacağı başka pazarlar buldu. Söylenildiği gibi öyle halkın ambargolar altında ezildiği falan da yok.

Çıkış yolu nerede?

Rusya’nın bağımsız bir ülkeye saldırarak topraklarının bir bölümünü işgal etmesinin mazur görülecek bir tarafı olamaz. Ama Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de kapı kapı dolaşıp savaşmak için silah dilenmek yerine, enerjisini somut ve gerçekçi çözüm önerileri geliştirerek Rusya’yı masaya çekmeye vermeli. Şimdi, ”Rusya kendi Vietnam’ını yarattı” diye ellerini ovuşturan Amerika, Afganistan’da, Irak'ta yaptığı gibi bir çırpıda desteğini çekerse, Ukrayna çok daha ağır bir fatura ödemek zorunda kalabilir. Ukrayna’ya 95 milyar dolarlık son yardım paketini uzun süre onaylamayan ABD Kongresi ayak sürmeye başladı bile.